Gaitada gizli kan testi nedir? Neden ve nasıl yapılır? Pozitif çıkması kanser mi demektir?
Gaitada gizli kan testi (FOBT), dışkı örneklerinde gizli kan olup olmadığını kontrol etmek için kullanılan bir laboratuvar testidir. Gaitada gizli kan testinde kan görülmesi; Makatta çatlak, kolonda polip bulunması, hemoroid, ülser gibi çeşitli nedenlerden dolayı meydana gelebilir. Gaitada gizli kan testinin pozitif çıkması, nadiren de olsa kolon kanseri gibi kanserlere işaret edebilir.
Dışkıda gizli kan gözle görülmeyebilir, ancak gaitada gizli kan testi (FOBT) ile saptanabilir, ayrıca bu kan testi hemokkült testi olarak da adlandırılır. Dışkınızda kan olması, sindirim sisteminde kanama olduğu anlamına gelir. Sindirim sisteminde kanama, aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli koşullardan kaynaklanabilir:
Polipler: kolon veya rektumun astarında anormal büyümelerdir, dışkıda gizli kana sebep olabilir. Dışkıda gizli kan bulunmasının diğer nedenleri ise şöyledir:
- Anüs veya rektumda hemoroid bulunması
- Divertiküloz , kolonun iç duvarında küçük keselerdir.
- Ülser, sindirim sistemi zarında yaralardır
- Kolit, bir tür inflamatuar bağırsak hastalığıdır.
- Kolorektal kanser, kolon veya rektumda başlayan bir kanser türüdür.
GAİTADA GİZLİ KAN NEDEN OLUR?
Anal Fissür
Anal fissür makat çatlağı, makatta yırtık demektir. Gaitada gizli kana neden olabilir. Büyük abdest bozarken ıkınma sırasında anal doku gerildiğinde meydana gelir, rektal kanamaya ve makatta ağrıya yol açabilir. Anal fissürler tipik olarak 4-6 hafta içinde kendiliğinden düzelir. Tedavi, meyve, sebze gibi lif içeren besinleri bolca tüketmek, doktorun verdiği krem ve ilaçları kullanmakla olur.
Kolonda Polip Olması
Kolon polipi, kolonun astarında oluşan küçük bir hücre kümesidir. Çoğu kolon polipleri zararsızdır. Kolonoskopide polip tespit edildiğinde polip büyüklüğüne ve şekline göre değişik tedavi metodları uygulanarak polip alınabilir. Kolonik polipleri tedavi etmenin en iyi yolu onları çıkarmaktır.
Hemoroid
Basur olarak da adlandırılan hemoroid, dışkıda gizli kanın en yaygın nedenlerinden biridir. Hemoroid rektum ve anüsteki şişmiş, genişlemiş damarları demektir. Hemoroid tedavisinde oturma banyoları yapılır, doktorun verdiği ilaçlara devam edilir.
Crohn Hastalığı
Crohn hastalığı karın ağrısı, şiddetli ishal , halsizlik, istemsiz kilo kaybı gibi belirtilere neden olabilen sindirim sisteminde iltihaplanma nedeniyle rektal kanamaya da yol açabilen bir tür kronik iltihaplı bağırsak hastalığıdır. Crohn hastalığının kesin bir tedavisi yoktur. Kortizon ilaçları ve immünosupresanlar gibi ilaçlar ile hastalık kontrol altında tutulmaya çalışılabilir. Crohn hastalığında ayrıca doktorun bildireceği beslenme programına uygun beslenmelidir.
Divertikül
Divertikül, büyük abdest bozarken ıkınmanın neden olduğu, kolon duvarındaki zayıf yerlerde meydana gelen kese şeklinde fıtıklaşmadır. Gaitada gizli kan testinde kan görülmesine sebep olabilir. Divertikülit semptomlarını tedavi etmek için antibiyotikler kullanılabilir. Komplikasyonlar gelişirse veya diğer tedavi seçenekleri başarısız olursa ve durum şiddetliyse ameliyat gerekebilir.
Ülser
Ülser, mide, ince bağırsak veya yemek borusu zarında oluşan ve bazen rektal kanamaya da neden olabilen yaralardır. Gaitada gizli kan görülmesine yol açabilir. Tedavi, mide asidi üretimini azaltmak için ilaç içerebilir. Enfeksiyona bakteriler neden oluyorsa antibiyotik gerekebilir. Ülser ilerlemişse ameliyat gerekir.
GAİTADA GİZLİ KANIN DİĞER NEDENLERİ NELERDİR?
- Kalın bağırsaktaki kan damarlarındaki sorunlar
- Genellikle çocuklarda ve genç erişkinlerde görülen Meckel divertikülü hastalığı
- Ülseratif kolit
- Enflamasyona neden olan bağırsak enfeksiyonları
GAİTADA GİZLİ KAN TESTİ NEDEN YAPILIR?
Gaitada gizli kan testi (FOBT), dışkıda gizli kan olup olmadığını değerlendirmek için yapılan tanısal bir testtir. Bu test, özellikle gelişmiş ülkelerde kolon kanser taraması için yaygın olarak kullanılmaktadır. Kolon kanseri, dünya çapında hem erkeklerde hem de kadınlarda en yaygın kanserlerden biridir, bu nedenle erken teşhis zorunludur.
GAİTADA GİZLİ KAN TESTİ NASIL YAPILIR?
Gaitada gizli kan testi için genellikle birbirini izleyen üç gün boyunca gaita örnekleri alınarak yapılır. Laboratuvar kontrol edilip dışkıda kan olup olmadığı tespit edilir.
GAİTADA GİZLİ KAN TESTİ ÖNCESİ NE YAPMALIDIR?
Gaitada gizli kan testi öncesi bazı ilaçlardan kaçınmanız gerekebilir.Aspirin gibi NSAID'ler ve kan inceltici ilaçlar testinizin sonuçlarını değiştirebilir. Doktorunuz, test yaptırmadan önce hangi ilaçlardan kaçınmanız gerektiğini size bildirecektir. Gaitada gizli kan testinden iki-üç gün önce, kırmızı et, pancar, brokoli, kavun, havuç, karnabahar, salatalık, greyfurt, yaban turpu, mantar, turp ve şalgam gibi test sonuçlarını etkileyebilecek gıdaları tüketmeyi kesmelisiniz.
GAİTADA KAN TESTİ SONUCU NE ANLAMA GELİR?
Pozitif bir test sonucu, dışkı örneğinde kanın bulunduğu anlamına gelir.
Negatif bir test sonucu, test süresi boyunca dışkı örneğinde kan bulunmadığı anlamına gelir.
GAİTADA GİZLİ KAN TESTİNDE KAN VARSA NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Doktorunuz gaitada kan tespit ettiğinde, kanamanın mideden mi yoksa ince bağırsaktan mı geldiğini görmek için kolonoskopi ve üst gastrointestinal endoskopi önerebilir. Gaitada gizli kan testinde kanın neden kaynaklandığı belirlenip ona göre tedavi uygulanır. Örneğin hemoroidiniz varsa doktor hemoroid tedavisi uygular, kolonda polip varsa ameliyat gerekebilir.